‘วุฒิชัย คนดี’ คนรุ่นใหม่เมืองพร้าว ปลูกหญ้าในนาข้าว เลี้ยงควายสวยงาม สร้างเศรษฐกิจท้องถิ่น

องอาจ เดชา

แดน-วุฒิชัย คนดี คนรุ่นใหม่เมืองพร้าว เขาเรียนจบเพียงแค่ชั้น ม.6 แต่ตัดสินใจไม่เรียนต่อ ขอเลือกเป็นผู้ประกอบการสร้างฟาร์มที่บ้านเกิด เริ่มทำธุรกิจของตัวเอง พัฒนาจนกลายเป็นศูนย์การเรียนรู้ฯ ให้เด็กๆ ในเมืองพร้าว นอกจากนั้น เขายังได้รวมกลุ่มผู้ปลูกหญ้าแพงโกล่าอำเภอพร้าว ปลูกหญ้าแพงโกล่า และพัฒนาควายไทยพัฒนา หรือควายสวยงาม จนสร้างรายได้ เป็นทางเลือกใหม่ให้เกษตรกรในชุมชน

อยากให้เล่าที่มาที่ไปของการทํา ‘ฟาร์มเฮือนไฮ่ผ่อดาว ม้าเมือง’ จนกลายมาเป็น ‘วังหินฟาร์ม ควายไทยพัฒนา’ นี้ได้อย่างไร?

วุฒิชัย : ผมเริ่มทําฟาร์ม ตั้งแต่ยังเรียนหนังสืออยู่เลย กำลังเรียนหนังสืออยู่ชั้น ม.4 ที่โรงเรียนพร้าววิทยาคม ตอนนั้นผมเคยคิดฝันไว้ว่า อยากจะไปสอบนายสิบตํารวจหรือนายสิบทหาร ก็พยายามเก็บเงินเป็นทุนเผื่อจะได้เรียนต่อ

เราเป็นสายกิจกรรม แต่เรื่องวิชาการทฤษฎีจะไม่ค่อยเก่งเท่าไหร่  ก็เลยรู้ตัวว่า ถ้างั้นไม่ไปสอบนายสิบแล้ว เอาเงินที่เก็บออมเอามาลงทุนเลี้ยงหมูพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ดีกว่า ทุนก้อนแรกก็เริ่มจากการเลี้ยงหมู ต่อมาก็อยากจะเลี้ยงสัตว์ทั่วๆไป อย่างพวกเป็ด ห่าน แต่เรายังไม่มีทุน ก็เลยไปขอซื้อไข่เป็ดไข่ห่าน แล้วเอามาฟักกับแม่ไก่ของตา ให้ช่วยฟักไข่ จนได้ลูกเป็ดลูกห่านออกมา เราก็เลี้ยงให้มันเป็นพ่อพันธุ์แม่พันธุ์

ด้วยความที่ชอบเรียนรู้ ลงมือปฏิบัติ ชอบทดลอง อยากเลี้ยงสัตว์อื่นๆ อีก ว่ามันมีอะไรอีกที่เราชอบเราสนใจ จนตอนหลังเริ่มสนใจอยากเลี้ยงม้าพันธุ์พื้นเมือง ก็คือไปเจอม้าของชาวบ้านที่เขาเลี้ยงไว้ที่ทุ่งนา แล้วก็ไม่มีคอกอยู่ สงสารมัน ก็เลยไปขอเขามาเลี้ยง ชาวบ้านเขาก็ใจดี ก็ยกให้ฟรี จึงเริ่มเลี้ยงม้าตั้งแต่คู่แรก จนสุดท้ายกลายเป็น ฟาร์มเฮือนไฮ่ผ่อดาว อนุรักษ์ม้าเมือง

แล้วพัฒนาฟาร์มจนกลายเป็นศูนย์การเรียนรู้ให้กับเด็กๆ เยาวชนในพื้นที่อำเภอพร้าวได้ยังไง?

วุฒิชัย : ตอนแรกก็ไม่ได้เป็นศูนย์การเรียนรู้หรอกครับ แต่มีคนมาเห็น เขาก็บอกว่าอยากให้ลูกหลานเด็กๆ มาเที่ยวดูสัตว์ของเราได้มั้ย ผมก็เลยเริ่มเปิดให้เด็กๆ มาเที่ยวชม จนตอนหลังได้กลายเป็นศูนย์การเรียนรู้  เพราะตอนเรียนหนังสือ ก็ชอบทำกิจกรรมอยู่แล้ว ครูแต่ละโรงเรียนก็เริ่มพาเด็กนักเรียนเข้ามาทัศนศึกษา มาเรียนรู้เกี่ยวกับสัตว์ ก็เลยกลายเป็นศูนย์การเรียนรู้ ตอนนั้นมีสัตว์ที่เลี้ยงเรามีหลากหลาย ประมาณ 20 กว่าชนิด เช่น แพะ แกะ กวาง นกยูง เต่า เป็ด ไก่ ตุ่น เม่น หนู เป็นต้น

ทำไมถึงมาเลี้ยงควายไทยพัฒนาหรือควายสวยงาม?

วุฒิชัย : คือเมื่อก่อน ตอนเริ่มทำฟาร์ม ผมก็เริ่มเลี้ยงควายพื้นเมืองด้วยมีทั้งหมด 30 กว่าตัว ต่อมา ผมเริ่มมาศึกษาว่า ควายพื้นเมืองกับควายสวยงามมันแตกต่างกันยังไง ทำไมเราเลี้ยงควายพื้นเมือง เลี้ยงเหมือนกัน กินเท่ากันกับควายไทยพัฒนาหรือควายสวยงาม แต่เวลาขาย ทำไมราคามันแตกต่างกว่ากันเยอะเลย 

ยกตัวอย่าง ถ้าเป็นควายพื้นเมือง อายุ 1 ปี ควายพื้นเมืองก็จะขายได้ในราคาไม่เกิน 10,000 บาท แต่พอเป็นควายสวยงามหรือควายสายพัฒนาของเรา อายุปีหนึ่งเหมือนกัน แต่ราคาขายจะอยู่ประมาณ 1 แสนบาทขึ้นไปเลย หรือถ้าไม่ถึงแสนก็อยู่ประมาณ 60,000- 70,000 บาท ขึ้นไป แต่จะเห็นความแตกต่างชัดเจนเลยว่า ควายสวยงามจะได้เปรียบเรื่องราคามากกว่าควายพื้นเมืองหลายเท่าเลย ทั้งๆ ที่กินหญ้าเท่ากัน เลี้ยงดูเหมือนกัน แต่เวลาขาย ราคามันโดดขึ้นเยอะเลยครับ ผมก็เลยสนใจ และเริ่มหันมาพัฒนาควายสวยงาม แต่ก็เลี้ยงจำนวนไม่มาก เราเน้นคุณภาพ แต่ผมถือว่ามันคุ้มค่ามากกว่ากันเยอะเลย

แล้วความสนใจปลูกหญ้าแพงโกล่าสำหรับเลี้ยงสัตว์ จนกลายเป็นอาชีพใหม่ล่ะ?

วุฒิชัย : ก็หลังจากที่ผมเลี้ยงม้า ก็จะมีพรรคพวกที่เลี้ยงม้าเหมือนกันที่อยู่ต่างอำเภอ ต่างจังหวัด แนะนำให้ปลูกหญ้าแพงโกล่า เริ่มแรกผมก็ไปซื้อพันธุ์หญ้าจากลําพูนมาปลูก ตั้งใจเอาไว้ให้ม้าของเรากิน ต่อมา พรรคพวกก็บอกว่าทําไมไม่ปลูกขายด้วย เพราะมีคนซื้อนะ ตอนนั้นยังไม่มีอุปกรณ์อะไรเลย ผมก็ทดลองซื้อพันธุ์หญ้ามาปลูกดู  

จากนั้นก็เริ่มปลูกเยอะขึ้นๆ และตลาดก็ดีขึ้นๆ มีลูกค้าสั่งซื้อกันมากขึ้น จากปลูกหญ้าไม่กี่ไร่ ตอนนี้ผมมีแปลงหญ้าที่ปลูกทั้งหมดประมาณเกือบร้อยไร่  แล้วก็เริ่มมีเครื่องจักร เครื่องอัดก้อน ครบทุกอย่าง เพราะการใช้เครื่องจักรอัดก้อนหญ้าแพงโกล่าแห้ง ง่ายขึ้นเยอะ อัดก้อนหญ้าได้เร็วขึ้น ลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต ประหยัดเวลามากขึ้น สามารถอัดก้อนหญ้าคุณภาพไว้รองรับความต้องการของลูกค้าได้ตลอดทั้งปี  ที่มีลูกค้าสนใจหญ้าแพงโกล่ากันมากขึ้น ก็เพราะว่าพืชอาหารสัตว์ที่อุดมไปด้วยโปรตีน ผลิตได้ทั้งหญ้าสด และหญ้าแห้ง ที่สามารถอัดก้อนสต็อกไว้รองรับความต้องการของลูกค้าได้ตลอดทั้งปี

ตอนเริ่มต้นปลูกหญ้าครั้งแรก บางคนมาสบประมาทว่า คนอื่นเขาปลูกข้าว แต่ตัวเองมาปลูกหญ้าแทน บ้าหรือเปล่า จะไปรอดหรือ?

วุฒิชัย : คือเกษตรกรส่วนใหญ่ทางเหนือ เขาจะปลูกข้าว ปลูกข้าวโพดกันเป็นหลัก แต่เราเอาหญ้ามาปลูกในในนา  มันก็เลยดูเหมือนเป็นของแปลกใหม่ คนอื่นเขาปลูกข้าว แต่เราเอาหญ้ามาปลูก ชาวบ้านบางคนก็งง บางคนเหมือนกับนินทาว่าเราโง่หรือเปล่า เอาหญ้ามาปลูกในนา แล้วต่อไปมันจะได้ขายหรือ  เราก็ได้แต่ยิ้มครับ 

แต่มาถึงตอนนี้ ถามว่าได้ขายหรือไม่ได้ขาย ให้มาดูดีกว่า เพราะเราปลูกหญ้าขยายเพิ่มประมาณ 100 ไร่ ถามว่าตอนนี้พอขายมั้ย ก็ยังไม่พอขายเลยครับ

ราคาหญ้าแพงโกล่า ตอนนี้มีราคาเท่าไหร่?

วุฒิชัย : ถ้าเป็นก้อนหญ้าอัดแห้ง เราขายก้อนละ 80 บาท ถ้าเป็นหญ้าสด ขายกิโลละ 5 บาทครับ แต่ถ้าให้เราจัดส่งไปให้เราก็จะคำนวณตามระยะทาง ส่วนใหญ่จะเหมาลําขนส่งไปถึงลูกค้าเลย  ตอนนี้ลูกค้าหลักๆ จะอยู่โซนทางภาคเหนือเป็นหลักครับ  แล้วก็จะมีลูกค้าจากต่างประเทศด้วย อย่างเช่น เวียดนามและจีน ที่จะสั่งซื้อหญ้าอัดก้อนเอาไปให้ม้าแข่งกิน  โดยเราจะขนส่งไปถึงท่าเรือเชียงแสน อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ใช้ขนส่งข้ามทางเรือไปได้ ตอนนี้ มีเกษตรกรหลายรายที่สนใจอยากปลูกหญ้าแพงโกล่ากัน เราจึงมีการรวมกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกหญ้าแพงโกล่าอำเภอพร้าวด้วย

อาชีพปลูกหญ้าแพงโกล่าแตกต่างกับการปลูกข้าวอย่างไร จะมีความยั่งยืนไหม?

วุฒิชัย : ผมคิดว่าการปลูกหญ้าแพงโกล่า มันน่าจะเป็นพืชเศรษฐกิจที่ยั่งยืนได้ ในความเข้าใจของผมนะ ผมมองว่า การปลูกข้าว ปลูกลําไย นี้ยังไม่ยั่งยืนเท่าปลูกหญ้าแพงโกล่า เพราะการปลูกข้าว สมมุติราคาข้าวไม่ดีก็คือจบ ปีหนึ่งๆ มันมีโอกาสแก้ตัวครั้งเดียวหรือสองครั้งต่อปี

แต่การปลูกหญ้าแพงโกล่ามันไม่มีคําว่าขาดทุน เพราะปลูกหญ้าเราปลูกครั้งเดียวแต่อยู่ได้ตลอดหลายปี  และสร้างรายได้ให้เราทุกเดือน ระยะเวลาการตัดหญ้า อายุประมาณเดือนครึ่ง ถึงสองเดือน ก็ตัดได้แล้ว วนตัดได้เรื่อยๆ สร้างรายได้ให้เราทุกเดือน ค่าใช้จ่ายก็ดูแลแค่ปุ๋ยกับน้ำ แค่นั้นเอง และเราก็ใช้ปุ๋ยใช้น้ำไม่เยอะด้วย ต้นทุนก็เลยไม่เยอะครับ

คุณกำลังจะบอกว่า การปลูกหญ้าหรือการเลี้ยงควายสวยงามหรือควายไทยพัฒนา เป็นอาชีพใหม่ที่เป็นทางเลือกของเกษตรกรได้เลย?

วุฒิชัย : ผมบอกได้เลยว่า ปลูกหญ้าดีกว่าเยอะเลยครับ  ถ้ายังปลูกข้าว ปลูกลําไย สมมุติถ้าปีนี้ลงทุนไปแล้ว แต่ผลผลิตไม่ดี ราคากลไกตลาดไม่ดี ก็คือจบ แต่ถ้าปลูกหญ้าหรือเลี้ยงควายสวยงามนี้ ผมว่ายังไงก็ยังมีโอกาสแก้ตัวได้อยู่ และมีความยั่งยืนมากกว่า

พอจะให้แนวทางให้กับคนรุ่นใหม่ที่อยากกลับมาพัฒนาบ้านเกิด และสนใจอยากมาสร้างอาชีพอยู่ในท้องถิ่นของตัวเองอย่างไรบ้าง?

วุฒิชัย : ผมก็อยากแนะนําว่าใครที่อยากจะกลับมาอยู่บ้าน หรือว่าคนที่ทํางานอยู่ในเมือง หรืออยู่ต่างจังหวัดแล้วอยากกลับบ้านนะครับ ถ้ามีพื้นที่อยู่แล้ว ก็จะได้เปรียบกว่าคนที่ไม่มีพื้นที่ ก็มาศึกษาพัฒนาเกี่ยวกับการปลูกหญ้าก็ได้ครับ แล้วก็เลี้ยงสัตว์ อย่างเช่น ควายพื้นเมือง ควายสวยงามแบบนี้ก็ได้ พัฒนาควายขึ้นมาเลยครับ แต่ถามว่ามีต้นทุนมั้ย มันก็มีต้นทุนเหมือนกันหมดครับ แต่มันเป็นต้นทุนครั้งเดียวแต่ได้กําไรตลอดครับ

คุณคิดว่าเรื่องการศึกษา ยังมีความจําเป็นอยู่มั้ย หรือว่าไม่จำเป็นต้องเรียนจบสูงๆ เพราะบางทีการศึกษาอาจไม่ได้ตอบโจทย์ของการใช้ชีวิตในยุคนี้?

วุฒิชัย : สำหรับผมนะ ถามว่าการศึกษามันก็จําเป็นอยู่นะครับ เพียงแต่ว่าตอนนี้ โลกปัจจุบันมันเปลี่ยนไปมากขึ้น คือเหมือนที่หลายคนบอกว่า ยุคนี้ถ้าใครมีธุรกิจหรือเป็นผู้ประกอบการของตัวเองก่อน ก็คือสําเร็จก่อน อย่างผมตอนนี้ ไม่ได้เรียนจบสูงๆ แต่ก็ได้ทํางานที่เราชอบ แล้วก็สร้างรายได้ให้เราได้เหมือนกัน แม้เราอาจจะไม่ได้เป็นเงินเดือนตายตัว แต่เราก็ได้ตลอดและก็เป็นนายตัวเอง  จบ ม.6 แต่เราก็มีธุรกิจเป็นของตัวเอง มีฟาร์มเป็นของตัวเองได้

แต่อย่างไรก็ตาม ผมก็ไม่ได้ทิ้งเรื่องการศึกษานะ ผมยังถือว่าผมศึกษานอกระบบอยู่ คือปกติผมจะชอบศึกษาด้วยตนเอง อย่างเช่น ไปดูงานแถวฟาร์มต่างๆ หรือไปศึกษาดูคนที่เขาประสบความสําเร็จมาก่อนเรา แล้วผมจะชอบศึกษาผ่านทางสื่อต่างๆ อย่างเช่นในยูทูป ในเพจต่างๆ เกี่ยวกับการทำเกษตรในรูปแบบต่างๆ แล้ว เราสามารถเอามาประยุกต์ปรับใช้ในพื้นที่ของเรา

โลกมันเปลี่ยนไปแล้ว ดังนั้น การศึกษา บางทีเราไม่จําเป็นต้องไปนั่งเรียนในห้องเรียนกันแล้ว ทุกวันนี้ เราจึงเห็นคนที่เรียนจบปริญญาตรี จบมาแต่รอหางานทําเยอะมาก บางคนเรียนมา บางทีก็ไม่ได้ใช้เลยก็มีนะครับ ดังนั้น ถ้าให้ผมเลือกตอนนี้ ผมเลือกเป็นคนจบ ม.6 แล้วก็ทํางาน มาเป็นผู้ประกอบการของตัวเองอย่างนี้ดีกว่า ค่อยๆ พัฒนาไปเรื่อยๆ ให้มีความยั่งยืน อีกอย่างหนึ่งเรามีความสุขที่ได้ใช้ชีวิตอยู่กับครอบครัวที่บ้านเกิด ได้มีเวลาดูแลครอบครัว ดูแลพ่อแม่ด้วยครับ

สำหรับท่านใดที่สนใจ อยากจะมาเรียนรู้การปลูกหญ้าแพงโกล่า หรือสนใจอยากได้หญ้าแพงโกล่าแห้งอัดก้อน หรือเรียนรู้เรื่องการเลี้ยงควายสวยงาม หรือควายไทยสายพันธุ์พัฒนา สามารถมาเรียนรู้แลกเปลี่ยนกันได้ที่ ‘เฮือนไฮ่ผ่อดาว ม้าเมือง’ และ ‘วังหินฟาร์ม ควายไทยพัฒนา’ หมู่บ้านโล๊ะป่าตอง หมู่ที่ 5  ต.น้ำแพร่ อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ 50190