'AG Health Volunteer' เสริมพลังชุมชนผลิตอาหารปลอดภัย สู่ความยั่งยืนของภาคเกษตรกรรมไทย
สมาคมการค้านวัตกรรมเพื่อการเกษตรไทย หรือ “ไทท้า” ร่วมกับคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และกรมวิชาการเกษตร เปิดตัวโครงการ “AG Health Volunteer” โดยมีเป้าหมายเพื่อเสริมศักยภาพให้กับอาสาสมัครเกษตรหมู่บ้าน (อกม.) และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ให้เป็นกลไกสำคัญในการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านสุขภาพ สิ่งแวดล้อม และความปลอดภัยจากภาคเกษตรสู่ชุมชนระดับฐานราก ยกระดับคุณภาพชีวิตเกษตรกรไทย และส่งเสริมความยั่งยืนของภาคการเกษตรในระยะยาว
รศ.ดร.สราวุธ เทพานนท์ คณบดีคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า “โครงการนี้ขับเคลื่อนด้วยองค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ การแพทย์ และสิ่งแวดล้อม โดยมุ่งหวังให้ อกม. และ อสม. เป็น ‘ตัวแทนแห่งการเปลี่ยนแปลง’ (Change Agents) ในการสร้างชุมชนที่แข็งแรง เกษตรกรได้รับคำแนะนำที่ถูกต้อง ส่งเสริมประสิทธิภาพการผลิต ลดต้นทุน และสร้างผลดีต่อเศรษฐกิจของประเทศโดยรวม”
โครงการ AG Health Volunteer ดำเนินงานภายใต้โครงการจัดการสารอารักขาพืชอย่างยั่งยืน (Sustainable Pesticide Management Framework - SPMF) มีเป้าหมายเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างยั่งยืนในภาคเกษตรกรรมไทย เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาศักยภาพของเกษตรกรให้สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างมั่นคงและมีประสิทธิภาพ ผ่านการส่งเสริมองค์ความรู้ด้าน สุขภาพ สิ่งแวดล้อม และการจัดการความเสี่ยงในการทำงานภาคเกษตรอย่างรอบด้าน
ในการดำเนินงาน ไทท้าได้ร่วมกับเครือข่ายในพื้นที่คัดเลือกผู้นำ อกม. และ อสม. ที่มีความตั้งใจพัฒนาชุมชนของตนเอง โดยเริ่มต้นนำร่องกับ เกษตรกรผู้นำ 30 คน ใน 10 จังหวัด 14 อำเภอ ได้แก่: อำเภอหนองม่วงไข่ (แพร่) โพทะเล และสามง่าม (พิจิตร) หันคา (ชัยนาท) พรหมบุรี (สิงห์บุรี) บ้านหมี่ (ลพบุรี) บางไทร และ อุทัย (พระนครศรีอยุธยา) เมืองสุพรรณบุรี และเดิมบางนางบวช (สุพรรณบุรี) โพธาราม (ราชบุรี) บ้านลาด และท่ายาง (เพชรบุรี) เขาวง (กาฬสินธุ์) ตั้งเป้าขยายผล ครอบคลุมกว่า 1,500 ครัวเรือนทั่วประเทศในระยะเริ่มต้น โดยคาดหวังว่าโครงการนี้จะสามารถยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตรกรไทย ทั้งในระดับครัวเรือนและชุมชน นำไปสู่การพัฒนาเกษตรกรรมไทยที่ มั่นคงและยั่งยืนในระยะยาว
ผศ.ดร.ไชยนันต์ แท่งทอง จากภาควิชาอาชีวอนามัยและความปลอดภัย คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า ต้องการส่งเสริมให้เกษตรกรตระหนักถึงความสำคัญของพิษวิทยา และความเสี่ยงจากปัจจัยอันตรายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการประกอบอาชีพ เช่น ปัจจัยทางกายภาพ (ความร้อน เสียง ฯลฯ) ปัจจัยทางชีวภาพ การยศาสตร์ อุบัติเหตุจากการทำงาน รวมถึงอันตรายจากสารเคมีในภาคเกษตร โดยเน้นการประเมินความเสี่ยงและการสื่อสารความเป็นอันตรายอย่างเหมาะสม โครงการได้นำเทคนิค การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Participatory Learning) มาประยุกต์ใช้ เพื่อให้เกษตรกรสามารถประเมินและปรับปรุงสภาพแวดล้อมในการทำงานของตนเองได้อย่างยั่งยืน โดยจะเริ่มดำเนินการในจังหวัดอยุธยาในปีนี้ และมีแผนขยายโครงการไปยังพื้นที่อื่น ๆ ให้ครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมายภายในระยะเวลา 3 ปี
นอกจากนี้ เกษตรกรยังได้เรียนรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีการใช้โดรนเพื่อการเกษตร, การอ่านฉลากวัตถุอันตรายทางการเกษตร และการใช้อุปกรณ์ป้องกันสารเคมีอย่างถูกต้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง นักบินโดรนจะต้องผ่านการอบรมกับกรมวิชาการเกษตรเป็นเวลา 2 วัน เพื่อให้สามารถใช้งานโดรนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ถูกต้อง และปลอดภัยต่อทั้งผู้ใช้และสิ่งแวดล้อม อีกทั้งยังมีการถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับ กระบวนการขึ้นทะเบียนวัตถุอันตรายทางการเกษตร, การเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากร้านค้าที่ได้รับอนุญาต การใช้สารอารักขาพืชอย่างถูกต้อง การสลับกลุ่มสารฯ เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดการดื้อยา รวมถึงการลดปริมาณการใช้สารฯ ลงโดยไม่ลดทอนประสิทธิภาพ องค์ความรู้ทั้งหมดนี้สามารถถ่ายทอดต่อไปยังชุมชน เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้อง สนับสนุนการเปลี่ยนผ่านสู่ระบบการผลิตที่ปลอดภัยและยั่งยืน ซึ่งสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการพัฒนาเกษตรกรรมของประเทศไทยในระยะยาว
“โครงการนี้ช่วยให้เกษตรกรและชุมชนได้เข้าถึงองค์ความรู้ด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อมอย่างลึกซึ้ง นำไปสู่การพัฒนา ยอมรับ และปฏิบัติจริงในพื้นที่ของตนเอง ที่สำคัญคือสามารถขยายผลต่อได้อย่างเหมาะสม สร้างจิตสำนึกและอุดมการณ์ในการดูแลสุขภาพและสิ่งแวดล้อมจากภายใน ซึ่งเป็นรากฐานของความยั่งยืนอย่างแท้จริง” บรรพต มามาก ตัวแทนผู้นำเกษตรกรจากอำเภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบุรี กล่าวว
สำหรับโครงการ AG Health Volunteer มีเป้าหมายในการส่งเสริมให้ อาสาสมัครเกษตรกร (อกม.) และ อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) ร่วมกันเป็นผู้นำในการวางแผนและถ่ายทอดองค์ความรู้ให้เหมาะสมกับบริบทของแต่ละพื้นที่ โดยมี 3 หน่วยงานหลัก ได้แก่ ไทท้า, คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และ กรมวิชาการเกษตร ทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงและให้การสนับสนุนทางวิชาการอย่างใกล้ชิด เพื่อเสริมพลังผู้นำชุมชนให้สามารถสร้างสุขภาวะที่ดีในพื้นที่ ส่งเสริมการผลิตอาหารปลอดภัย เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน และวางรากฐานสู่ความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อมของภาคเกษตรกรรมไทยในระยะยาว
สามารถติดตาม โครงการ AG Health Volunteer และข้อมูลความรู้ด้านการเกษตร ได้ที่
Facebook: สมาคมการค้านวัตกรรมเพื่อการเกษตรไทย – TAITA
