Skip to main content

‘บางขุนเทียน’ แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งสุดท้ายของกรุงเทพฯ

30 สิงหาคม 2567

 

หลายคนอาจมองว่า เขตบางขุนเทียน เป็นพื้นที่อุตสาหกรรมชานเมือง กรุงเทพฯ ด้วยความที่มีโรงงานมากมายไปตั้งอยู่บริเวณนั้น แต่ความจริงแล้ว บางขุนเทียนยังเหลือพื้นที่ธรรมชาติอีกมากมายไว้ให้รักษาและศึกษา

ด้วยความที่พื้นที่ส่วนหนึ่งเป็นป่าชายเลนและ "ทะเลกรุงเทพฯ" ทำให้บริเวณนี้เป็นพื้นที่ศักยภาพด้านการท่องเที่ยวของกรุงเทพฯ ที่ให้บรรยากาศต่างไปจากตลาดน้ำริมคลองที่คุ้นเคย โดยเฉพาะการมีสัตว์ท้องถิ่นอยู่อาศัยไม่ว่าจะเป็น ลิง นาก และนก ทำให้ทางเขตเตรียมทำคู่มือสร้างความรู้และเข้าใจพฤติกรรมเบื้องต้น เพื่อหาแนวทางอยู่ร่วมกับสัตว์ท้องถิ่น ทั้งในแง่ของการอนุรักษ์และการรักษาสมดุล เพื่อไม่ให้สัตว์บางชนิดมีมากเกินไปจนอาจซ้ำรอยกรณีลิงลพบุรีได้

ลิงส่วนใหญ่ในเขตบางขุนเทียน เป็น ลิงแสม ซึ่งพบได้แทบทุกภูมิประเทศ รวมถึงในสภาพแวดล้อมที่เป็นป่าชายเลนและพื้นที่ใกล้ทะเล ลักษณะนิสัยของลิงแสมชื่นชอบการว่ายน้ำ ลิงแสมนิยมอยู่กันเป็นฝูง ขนาดลำตัวมีขนาดกลาง น้ำหนักอยู่ระหว่าง 3.5 ถึง 6.5 กิโลกรัม ซึ่ง โดยบริเวณที่พบลิงแสมได้มากที่สุดในบางขุนเทียน คือ แถวอนุสาวรีย์คุณกะลา อย่างไรก็ตาม ระยะหลังจำนวนของลิงแสมมีเพิ่มมากขึ้น และเริ่มสร้างความเดือดร้อนให้กับผู้อยู่อาศัยในท้องถิ่นและผู้ที่สัญจรไปมา เพราะลิงกลุ่มนี้มาจะวิ่งไล่ ขโมยอาหาร และอาจเข้าทำร้ายได้ เนื่องจากลิงฝูงนี้ไม่มีผู้ฝึกฝนทำให้ยากต่อการควบคุม  

อย่างไรก็ดี มีรายงานว่าพื้นที่เขตบางขุนเทียนตระหนักถึงปัญหาที่เกิดขึ้น จึงเตรียมทำคู่มือสร้างความรู้และเข้าใจพฤติกรรมเบื้องต้น เพื่อหาแนวทางอยู่ร่วมกับลิงในชุมชน รวมถึงการกำหนดโซนนิ่ง เช่น การกำหนดจุดให้อาหารใหม่ที่ห่างไกลจากชุมชน เพื่อลดความเสี่ยงที่ประชาชนจะถูกลิงทำร้าย การเพิ่มกรงครอบถังขยะเพื่อป้องกันการรื้อค้นอาหารที่จะสร้างความรำคาญและความสกปรก นับว่าเป็นความก้าวหน้าของการทำงานในระดับท้องถิ่น ที่เริ่มสร้างความเข้าใจในหมู่ประชาชน

ไม่เพียงแต่ฝูงลิงที่ขึ้นชื่อ บางขุนเทียน ยังเป็นเขตพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ จนยากจะจินตนาการถึงว่าสถานที่ใกล้กับกรุงเทพเช่นนี้ จะมีสัตว์อย่างเช่น ฝูงนาก นกหายาก และโลมาสีชมพูที่ปรากฎตัวให้เห็นเป็นระยะ กรณีของ นาก ยังเป็นตัวแทนของความหลากหลายทางชีวภาพ การได้เห็นนากอาศัยอยู่ คือ ภาพสะท้อนความเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำแหล่งสุดท้ายในกรุงเทพฯ ของบางขุนเทียน ทำให้เกิดการรวมกลุ่มของคนที่ต้องการอนุรักษ์นาก จนกลายเป็นเพจ Otter Bangkok นำโดย ครูท็อฟฟี่ จาก โรงเรียนทวีธาภิเศก บางขุนเทียน ซึ่งบริเวณนั้นเป็นอีกหนึ่งสถานที่ที่พบฝูงนากขึ้นมาเล่นน้ำอยู่เสมอ ทั้งหมดนี้ซึ่งเปรียบเสมือนความพยายามและการร่วมไม้ร่วมมือกันของคนในพื้นที่และที่รักสิ่งแวดล้อม ร่วมกันสอดส่องดูแลสิ่งแวดล้อมกลางเมืองใหญ่ 

เช่นเดียวกัน นก  ก็เป็นอีกสัตว์ชนิดหนึ่งที่ขึ้นชื่อของบางขุนเทียน ในแต่ละวันจะนักส่องนกจำนวนไม่น้อยเดินทางมาคอยมาที่นี่เพื่อจับภาพนกนานาชนิด ไม่ว่าจะเป็น นกอีก๋อยใหญ่ นกเด้าดิน นกตีนเทียน ฯลฯ ดังนั้น หากใครได้มีโอกาสเดินทางไปเที่ยวบางขุนเทียน ล่องเรือชมธรรมชาติตามป่าชายเลนจะเห็นถึงความหลากหลายของสรรพสัตว์ และความอุดมสมบูรณ์ที่มีอยู่ในเนื้อนาดินของพื้นที่แห่งนี้

แม้ว่าหลายพื้นที่ของกรุงเทพในขณะนี้กลายเป็นเมืองไปแล้ว เช่นเดียวกับบางพื้นที่ของบางขุนเทียนที่กลายเป็นย่านอุตสาหกรรม แต่บริเวณชายทะเลบางขุนเทียนยังคงเป็นพื้นที่สมบูรณ์ทางธรรมชาติที่หลายคน หลายหน่วยงาน กำลังร่วมไม้ร่วมมือกันประเมินปัญหา แก้ปัญหา และเสริมศักกยภาพด้านต่างๆ ทั้งการดำเนินการแบบเชิงรุกและเชิงรับต่อทุกสถานการณ์ ด้วยเป้าหมายที่มีร่วมกันว่า คนกับธรรมชาติสามารถอยู่ด้วยกันและรักษาสิ่งแวดล้อมให้อุดมสมบูรณ์ต่อไปได้ จึงอาจกล่าวได้ว่า บางขุนเทียนนั้นเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของการพัฒนาเมืองที่พยายามอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างสมดุล  

 

 

‘บางขุนเทียน’ แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งสุดท้ายของกรุงเทพฯ
‘บางขุนเทียน’ แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งสุดท้ายของกรุงเทพฯ
‘บางขุนเทียน’ แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งสุดท้ายของกรุงเทพฯ
เนื้อหาล่าสุด