โรงเรียนเทศบาลตำบลเหมืองจี้ ฟื้นโรงเรียนใกล้บ้าน สร้างการศึกษาที่ทุกคนเข้าถึงได้
“การมีโรงเรียนที่มีคุณภาพในท้องถิ่นช่วยลดภาระพ่อแม่ได้จริงๆ ครับ เพราะบางคนต้องออกไปทำงานไกลๆ หรือทำงานโรงงานจึงไม่มีเวลาดูแลลูกหลานได้อย่างใกล้ชิด ต้องฝากปู่ย่าตายายอยู่กับบ้าน ถ้าไปนอกเมืองการไปรับไปส่งก็ลำบากและมีค่าใช้จ่าย แต่ถ้าบุตรหลานของเขาเรียนในชุมชนโดยเทียบเคียงในเมืองได้ เขากลับมาในชุมชนก็ดีกว่า"
จากโรงเรียนขนาดเล็กที่มีเด็กจำนวนน้อยจนใกล้ถูกยุบ แต่ด้วยความรู้สึกผูกพันและเสียดายของคนในท้องถิ่น ทำให้ ‘ชนินทร พุฒิเศรษฐ์’ นายกเทศบาลตำบลเหมืองจี้ ตัดสินใจรับโอนย้าย ‘โรงเรียนวัดต้นโชค’ กลับมาดูแลเอง โดยเปลี่ยนชื่อเป็น ‘โรงเรียนเทศบาลตำบลเหมืองจี้’ ด้วยความมุ่งมั่นและตั้งใจว่า จะสร้างการศึกษาของท้องถิ่นให้มีคุณภาพทัดเทียมกับโรงเรียนในเมืองหรือโรงเรียนเอกชนชั้นนำ เป็นโรงเรียนของท้องถิ่นที่เด็กๆ ไม่ต้องลำบากออกเดินทางไปเรียนไกลบ้านอีกต่อไป
“ผมลองมาประเมินดูปัจจัยต่างๆ แล้วเชื่อมั่นว่าเทศบาลตำบลเหมืองจี้สามารถบริหารการศึกษาเองได้ เลยรับโอนย้ายมาดูแลเอง ด้วยความที่โรงเรียนวัดต้นโชคเป็นโรงเรียนเก่าแก่นับร้อยปี เคยมีชื่อเสียงมาก่อน ชุมชนเขาจึงอยากให้ยังอยู่ต่อ แต่ตอนนั้นคุณภาพการเรียนการสอนลดลง ครูมีไม่ครบชั้น ทำให้พ่อแม่เลือกที่จะส่งลูกไปเรียนในตัวเมืองหรือโรงเรียนเอกชนมากกว่า โรงเรียนจึงอยู่ในข่ายจะถูกยุบ พอท้องถิ่นรับมาทำหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าประเมินเกณฑ์ท้องถิ่นอีกครั้งว่าสามารถถ่ายโอนได้หรือไม่ ซึ่งผลการประเมินถือว่าผ่านเกณฑ์ บอกว่าเรามีศักยภาพพอที่จะดูแลการศึกษาได้ ในฐานะที่เราเองก็อยู่ในท้องถิ่น เมื่อชุมชนอยากรักษาโรงเรียนไว้ มั่นใจให้เทศบาลดูแล จึงไม่มีเหตุผลอะไรต้องปฏิเสธ แต่โจทย์ใหญ่ของเราคือจะพัฒนาคุณภาพอย่างไรเพื่อให้ผู้ปกครองนำเด็กๆ กลับมาเรียนอีกครั้ง”
ในการเริ่มต้นฟื้นศักยภาพโรงเรียน ชนินทร บอกว่า ทางเทศบาลได้จัดงบประมาณเพื่อให้มีครูผู้สอนครบชั้น ตั้งแต่อนุบาลจนถึง ป.6 จัดหาสื่อการเรียนการสอน ปรับปรุงห้องเรียนโดยติดแอร์เพื่อให้เด็กๆ มีสมาธิเรียนมากขึ้น เพราะมีบางช่วงที่อากาศร้อนมาก รวมถึงการทำห้องสมุดที่น่าสนใจขึ้น มีหนังสือและกิจกรรมต่างๆ ภายใต้การสนับสนุนของทีมการศึกษา คณะก้าวหน้า ซึ่งนอกจากคัดเลือกหนังสือดีๆ มาให้ ยังได้มาช่วยอบรมครูผู้สอนและเป็นที่ปรึกษาในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ของเด็กๆ อีกด้วย
“เป้าหมายของเรา แม้จะเป็นท้องถิ่นเล็กๆ แต่เราต้องการทำการศึกษาที่ไม่แตกต่างจากโรงเรียนในเมืองหรือโรงเรียนเอกชนที่มีชื่อเสียง นอกจากจูงใจให้ผู้ปกครองเชื่อมั่นในคุณภาพการศึกษาแล้ว เรายังช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายได้ เพราะเทศบาลของเราเรียนฟรี มีรถรับส่งฟรี จึงช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายผู้ปกครองได้มาก”
ชนินทร บอกว่า หลังจากถ่ายโอนมาได้หนึ่งปี ตอนนี้เข้าปีที่สองเทอมแรก มีเด็กนักเรียนมากขึ้นนิดหน่อย แต่อีกไม่นานโรงเรียนในท้องถิ่นใกล้ๆ อีกโรงเรียนจะยุบ ก็จะย้ายมาที่นี่อีกสิบกว่าคน
“การมีโรงเรียนที่มีคุณภาพในท้องถิ่นช่วยลดภาระพ่อแม่ได้จริงๆ ครับ เพราะบางคนต้องออกไปทำงานไกลๆ หรือทำงานโรงงานจึงไม่มีเวลาดูแลลูกหลานได้อย่างใกล้ชิด ต้องฝากปู่ย่าตายายอยู่กับบ้าน ถ้าไปนอกเมืองการไปรับไปส่งก็ลำบากและมีค่าใช้จ่าย แต่ถ้าบุตรหลานของเขาเรียนในชุมชนโดยเทียบเคียงในเมืองได้ เขากลับมาในชุมชนก็ดีกว่า ซึ่งจากการที่ผมไปศึกษาดูงานหลายที่ที่เคยจะยุบโรงเรียนขนาดเล็ก พบว่าเมื่อโอนย้ายให้ท้องถิ่นดูแลจนสร้างความเชื่อมั่นได้ เด็กที่เคยไปเรียนในเมืองก็กลับมาเรียนชุมชนเกือบหมด เพราะถ้าโรงเรียนมีปัญหาติดขัดอะไร เขาสามารถบอกเทศบาลได้โดยตรง ปัญหาก็ถูกแก้ได้โดยเร็ว ที่สำคัญคือลูกหลานของเขาก็เหมือนลูกหลานของเรา มันก็เหมือนเป็นเครือญาติกันอยู่แล้วครับ” ชนินทร บอก
“การสร้างโรงเรียนที่มีคุณภาพคู่ท้องถิ่น สิ่งสำคัญคือหลักสูตรการเรียนการสอน หรือรูปแบบใหม่ๆ ที่เหมาะกับบริบทปัจจุบัน นอกจากเรื่องงบประมาณแล้ว การทำงานกับเครือข่ายภายนอกก็สามารถช่วยตรงนี้ได้ เช่น ทีมการศึกษาคณะก้าวหน้า เขามีองค์ความรู้ตรงนี้ก็มาช่วยกันเติมเต็มให้ท้องถิ่นไม่โดดเดี่ยวเดียวดาย เด็กเอง ผู้ปกครองเองก็ได้เปิดโลกทัศน์ไปด้วย”
สำหรับตำบลเหมืองจี้ ตั้งอยู่ในจังหวัดลำพูน เป็นชุมชนกึ่งเมือง โดยห่างตัวเมืองราว 15 กิโลเมตร แต่รอบๆ พื้นที่ยังคงสมบูรณ์ด้วยธรรมชาติ มีภูเขาและมีป่าชุมชน ขณะที่ผู้คนในท้องถิ่นตำบลเหมืองจี้ค่อนข้างมีความหลากหลายทางเศรษฐกิจ มีทั้งเกษตรปลูกลำไย มะม่วง อีกส่วนหนึ่ง ทำงานในโรงงานเพราะไม่ไกลนักมีโรงงานอุตสาหรกรรมแปรรูปพืชผลทางการเกษตร ฐานะทางเศรษฐกิจโดยเฉลี่ยถือว่ากลางๆ ซึ่งหลายคนบอกว่า การมีโรงเรียนของท้องถิ่นทำให้มีความใกล้ชิดและทำให้บริหารจัดการเวลาดูแลลูกๆ ได้ง่าย รวมถึงลดภาระค่าใช้จ่ายได้มาก เพราะต้องยอมรับว่ารายจ่ายแฝงทางการศึกษาในปัจจุบันยังคงสูง เช่น ค่าเดินทางหรือค่ากิจกรรมเสริมการเรียนรู้อื่นๆ แต่ที่เหมืองจี้ สิ่งเหล่านี้ให้ฟรีเพื่อให้เป็นไปตามเป้าหมายของท้องถิ่นที่ต้องการสร้างการศึกษาที่ทุกคนเข้าถึงได้
