อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน ไม่ได้มีเพียงเส้นทางถนนหมายเลขสามเท่านั้นที่เป็นหมุดหมายของนักท่องเที่ยว แต่ยังมีสถานที่ที่เต็มไปด้วยบริบททางประวัติศาสตร์และทรัพยากรธรรมชาติที่เป็นเอกลักษณ์และน่าหวงแหน เป็นต้นทุนที่สำหรับท้องถิ่นที่นำไปต่อยอดในอีกหลายๆ ด้านไม่ว่าจะเป็นการท่องเที่ยวหรือผลิตภัณฑ์จากชุมชน
สถานที่ที่กำลังกล่าวถึงนี้ก็คือ ‘บ่อเกลือโบราณ’ หรือบ่อเกลือสินเธาว์ที่มีสายแร่ธาตุอยู่ใต้แนวลำน้ำน่านและลำน้ำมาง ซึ่งในอดีตกาลเกลือถือว่ามีความสำคัญทางเศรษฐกิจอย่างมาก เป็นสินค้าที่รัฐในยุคโบราณต่างต้องการ ทั้งนี้ บ่อเกลือดังกล่าว จะมีเกลือผุดขึ้นจากบ่อตลอดทั้งปีและมีตำนานที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์อันยาวนาน รวมถึงมีขนบธรรมเนียมวิธีปฏิบัติของคนในหมู่บ้านที่ทุกปีจะมีการเลี้ยงเจ้าหลวง ที่เชื่อกันว่าเป็นผู้ปกปักรักษาบ่อเกลือและชุมชน ขนบธรรมเนียมเหล่านี้เป็นวิถีสืบทอดที่ปฏิบัติกันมาตั้งแต่โบราณ ระหว่างงานพิธี จะมีการปิดหมู่บ้านสามวันและมีข้อกำหนดห้ามไม่ให้ทำสิ่งต่างๆ ตามธรรมเนียมไม่ว่าจะเป็นการขึ้นภูเขาหรือการออกจากหมู่บ้าน เป็นต้น
บ่อเกลือแห่งนี้ เป็นเกลือภูเขาที่ไม่มีที่ใดเหมือน เนื่องจากเป็นบ่อที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มีความบริสุทธิ์ และยังคงผุดขึ้นมาอยู่เรื่อยๆ ทั้งนี้ หากใครมีโอกาสได้เดินทางไปเยี่ยมชมบ่อเกลือโบราณ จะพบว่า มีการสาธิตวิธีการต้มเกลืออยู่บริเวณบ่อกลางหมู่บ้าน ซึ่งการทำเกลือบนที่สูงแตกต่างจากการผลิตเกลือในที่ราบที่เราคุ้นเคยกัน ที่เน้นการระเหยของน้ำจนเหลือแต่เกลือ อย่างเช่น นาเกลือตามภาคอีสาน หรือนาเกลือตามพื้นที่ติดกับชายทะเล
ปัจจุบัน บ่อเกลือเหลือเพียง 2 บ่อ คือ บ่อเหนือ และบ่อใต้ เป็นบ่อเกลือสาธารณะ บ่อเหนือจะอยู่ติดกับบริเวณริมแม่น้ำมาง ส่วนบ่อใต้อยู่ทางท้ายหมู่บ้าน การทำเกลือในปัจจุบันชาวบ้านยังคงต้มเกลือด้วยวิถีดั้งเดิม คือ ตักน้ำจากบ่อที่ผุดขึ้นมา น้ำที่ผุดขึ้นมาจะประกอบไปด้วยแร่ธาตุที่มีความเข้มหรือน้ำเกลือนั่นเอง ก่อนจะตักน้ำเกลือไปตามรางไม้ไผ่และนำไปสู่บ่อพัก การทำเกลือของชาวบ่อเกลือจะนำเอาน้ำเกลือที่ตักมาจากบ่อต้มใส่กระทะ 4 ถึง 5 ชั่วโมง จนน้ำระเหยออกไป และนำเกลือที่ได้แขวนไว้เหนือกระทะจนน้ำไหลออกจากเกลือที่ต้มทั้งหมด และเหลือเพียงเกลือในที่สุด
นอกจากนี้ บ่อเกลือยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่นักท่องเที่ยวนิยมเดินทางมาเยี่ยมชมความงามของหมู่บ้านเล็กๆ ซึ่งรายล้อมไปด้วยลำธารและหุบเขา บรรยากาศเหมาะแก่การพักผ่อนเป็นอย่างมาก
แม้ว่าปัจจุบัน เกลือ จะไม่ใช่สินค้าที่มีบทบาทสำคัญในระดับรัฐต่อรัฐอีกแล้ว แต่ก็ยังคงมีมูลค่าต่อเศรษฐกิจท้องถิ่น โดยชาวบ้านบ่อเกลือจะนำเอาเกลือที่ได้จากบ่อมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ของฝาก เป็นสินค้าเพื่อสุขภาพและความงาม ที่ผู้มาเยือนจะต้องซื้อติดไม้ติดมือกลับบ้าน ไม่ว่าจะเป็นเกลือแช่เท้า สบู่ดอกเกลือ เกลือสปาขัดผิว เป็นต้น
